مهدی کاهانی مقدم
تعیین تکلیف مرز و حریم مشهد و طرقبه شاندیز، موضوعی است که تقریباً از نخستین روزهای تشکیل شهرستان بینالود (طرقبه شاندیز) مورد مناقشه مسئولان دو شهرستان قرار داشته و هنوز اختلاف‌نظرها در این زمینه فراوان است و کار را به جایی رسانده که حالا هر دو طرف از تلاش برای تعیین تکلیف مرز دو شهرستان خسته شده و به این باور رسیده‌اند که این موضوع باید در سطح وزارتخانه‌ها و در مرکز حل و فصل شود.
اما آنچه مسلم است اینکه تا حل اختلاف و تعیین تکلیف قطعی مرز و محدوده شهرستان طرقبه شاندیز با مشهد، بیش از هزار و ۵۰۰ هکتار زمین، بلاتکلیف خواهد ماند. این بلاتکلیفی البته تاکنون تبعات و خسارت‌های فراوانی برجای گذاشته که شاید سوءاستفاده زمین‌خواران سفته‌باز و دلالان فرصت‌طلب از اصلی‌ترین پیامدهای آن بوده باشد.
آن گونه که گزارش‌های میدانی خبرنگاران ما و نتایج بررسی‌های دستگاه‌های نظارتی و مرتبط نشان می‌دهد، در مدت چند سال گذشته ده‌ها و بلکه صدها هکتار از اراضی عمدتاً کشاورزی و حتی ملی و منابع طبیعی این محدوده با ترفندهای گوناگون توسط زمین‌خواران تصرف و یا از کشاورزان به بهای ناچیز خریداری و پس از قطعه‌بندی در متراژهای خرد و با قیمت‌های چند صد برابری، به مردم فروخته شده است. مردمی که عمدتاً مهاجر بوده و به امید آشیان گزیدن در حاشیه دیگری از کلانشهر مشهد، تمام هست و نیست خود را تبدیل به زمینی کرده‌اند که بی‌تردید در آینده‌ای نه چندان دور، هم خود آنان و هم مدیریت شهری مشهد یا طرقبه شاندیز را با مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهد کرد.
کما اینکه در نزدیک به یک دهه گذشته نیز پرونده‌های زیادی در این رابطه در دادگستری استان تشکیل شده و افراد بسیار بیشتری را در راهروهای دادگستری درگیر خود ساخته است. دیروز هم باخبر شدیم که ۱۳۰ باغ‌ویلا در اراضی روستای لنگر واقع در محدوده اختلافی مرز مشهد و طرقبه شاندیز تخریب شد. این زمین‌ها توسط افراد سودجو تغییر کاربری یافته و با سوءاستفاده از تسامح و تساهل برخی دستگاه‌های متولی در این منطقه ساخته شده بود.
دبیر کمیته صیانت از حریم شهر و دادیار دادسرای ویژه فضای مجازی و شهرسازی مشهد، در حاشیه تخریب این باغ ویلاها گفت که وقتی طرح جامع سوم مشهد تصویب و ابلاغ شد، ذیل آن نکاتی وجود داشت که از جمله آن‌ها می‌توان به مهلت سه‌ماهه برای تهیه طرح پهنه‌بندی حریم مشهد اشاره کرد اما متأسفانه پس از گذشت چند سال از این موضوع، مشهد همچنان طرح پهنه‌بندی ندارد و با توجه به تخلفاتی مثل تغییر کاربری گسترده اراضی کشاورزی در این محدوده اختلافی، ضروری است هر چه زودتر این محدوده تعیین تکلیف شود تا مردم و دستگاه‌های متولی هم سردرگم نباشند.
در عین حال آنچنان که شهردار مشهد گفته است، با وجود مشخص شدن مرز مشهد و طرقبه شاندیز در تقسیمات کشوری و تقسیمات سیاسی و نیز طرح جامع شهر مشهد، میان مرز تصمیمات سیاسی و طرح جامع مشهد، اختلاف وجود دارد که به دلیل همین بلاتکلیفی شاهد زمین‌خواری در این محدوده بوده‌ایم و ضمن اینکه در این خصوص دستگاه‌های نظارتی باید ورود پیدا کنند؛ نمایندگان مشهد و طرقبه شاندیز هم باید با تعامل بر سر تعیین تکلیف این محدوده به توافق برسند و این موضوع تنها با توافق حل‌شدنی است.
با توجه به سابقه چندساله این اختلاف‌نظرها و به نتیجه نرسیدن مذاکرات و مکاتبات مسئولان دو شهرستان، مشخص است که اگر توافقی می‌توانست شکل بگیرد، باید در همین مدت شکل می‌گرفت و تا حالا این مسئله مهم که علاوه بر باز کردن فضای سودجویی زمین‌خواران، طبیعت منطقه را نیز مورد تهدید جدی قرار داده و مانع بزرگی برای اجرایی شدن برنامه‌های توسعه‌ای شده و زمینه شکل‌گیری منطقه جدیدی برای حاشیه‌نشینی در غرب مشهد را نیز فراهم کرده است، باید به سرانجام مطلوب می‌رسید.
این نیز که برخی می‌گویند مشکل باید در مرکز و در سطح وزارتخانه‌ها حل شود، به نظر می‌رسد راه‌حل مطلوب و منطقی نباید باشد؛ چراکه آشکارا ایراد و اشکالات بسیاری در تقسیمات سیاسی وجود داشته که نتیجه آن بروز اختلاف و بلاتکلیفی صدها هکتار از اراضی واقع در مرز دو شهرستان شده است و خدا می‌داند چه مشکلاتی را برای ساکنان بومی این محدوده به وجود آورده که سردرگم و در رفت و آمد بین ادارات دو سوی مرز ساعت‌ها و روزها از عمرشان تلف شده است. اگر مدیران عالی‌رتبه مرکزنشین حلال مشکلات بودند که از ابتدا نباید اجازه بروز چنین مشکلی را می‌دادند؛ حالا اما بار دیگر به امید تصمیم‌گیری این بزرگواران نشستن، به نظر کاری عبث و صدالبته باز هم به کام زمین‌خواران خواهد بود.
نظر شما